سید یحیی مدرسی‌زاده یزدی

---

سید یحیی مدرسی‌زاده یزدی (۱۳۲۰-۱۳۸۳ق/۱۲۸۲-۱۳۴۲ش)، از فقهاء و علمای مجاهد شیعه در قرن چهاردهم هجری قمری بود.
آیت الله مدرسی زاده در یزد، قم و نجف علوم دینی را نزد بزرگانی چون شیخ عبدالکریم حایری یزدی، سید علی یثربی کاشانی، سید محمد حجّت کوه کمره‌ای، سید محمدتقی خوانساری، آقا ضیاء‌الدین عراقی، سید ابوالحسن اصفهانی، میرزا حسین نائینی و بزرگان دیگر فرا گرفت و پس از اخذ اجازه اجتهاد به تدریس و تربیت شاگردان پرداخت. ایشان یکی از کسانی است که در نجف اشرف، امام خمینی و نهضت اسلامی را تایید و همراهی می‌کرد. آیت‌ الله خامنه‌ای از شاگردان اوست. از وی چندین تالیف در موضوعات مختلف برجای مانده است. او سرانجام در شانزدهم صفر ۱۳۸۳ق بر اثر ناراحتی شدید قلبی در شهر کِرِنْد درگذشت و پس از انتقال پیکرش به قم در قبرستان شیخان قم دفن شد.

۱ - ولادت

---

آیت اللّه سید یحیی مدرسی زاده یزدی در سال ۱۳۲۰ق مطابق با ۱۲۸۲ ش. در خانواده‌ای مذهبی در یزد پا به عرصه وجود گذاشت. (بنا به گفته فرزندش آیت اللّه سید عباس مدرسی زاده، تاریخ تولد پدرشان، که سال ۱۳۲۰ یا ۱۳۲۱ ذکر شده، بنا به قراین است.)

۲ - نسب

---

پدر سید یحیی میرزا سید علی‌اصغر و پدر پدرش سید محمّدتقی مدرسی طباطبائی یزدی است. جدّ آیت اللّه مدرسی زاده، حاج میر زین‌العابدین (متوفای ۱۲۷۲ق) -برادر میرزا سید محمدعلی مدرس یزدی (۱۱۹۳-۱۲۶۵ق)- می‌باشد.

۳ - تحصیلات

---

سید یحیی، در کودکی پا به مکتب‌خانه «شیخ عالی جناب» گذاشت که معمولاً بزرگ زادگان در مدرسه خان (در یزد) نزد او به مکتب می‌رفتند. سپس مقدمات دروس حوزوی و دروس سطح را نزد علمای بنام حوزه علمیه یزد پشت سر گذاشت.
در سال ۱۳۴۱ق. با دوست خود، مرحوم باعثی یزدی (۱۳۸۲ق)، آهنگ قم نمود و در آن حوزه تازه تاسیس، از محضر علمای اعلام آنجا بهره گرفت.
ایشان ده سال در قم به تحصیل ادامه داد و با تحمّل رنج و غربت، در سال ۱۳۵۱ق. رهسپار عتبات عالیات و نجف اشرف شد تا در آنجا به تکمیل مراحل تحصیلی خود بپردازد و استفاده بیشتری از محضر علمای آن حوزه ببرد. او با تلاش و پشتکار فراوان توانست تا مرحله اجتهاد پیش رود و در این زمینه موفق به اخذ اجازه اجتهاد از شخصیت‌های بزرگ آن زمان: آیت اللّه حایری یزدی (۱۲۷۶-۱۳۵۵ق) و سید ابوالحسن اصفهانی (۱۲۸۴-۱۳۶۵ق)، شد. و نیز از طرف محدث شیخ آقا بزرگ تهرانی (۱۲۹۳-۱۳۸۹ق) و دیگران اجازه روایی دریافت کرد. آیت اللّه مدرسی همزمان با شرکت در درس‌های محققانه حوزه علمیه نجف، به تدریس علوم حوزوی در مقطع سطح و سطح عالی پرداخت. او از سال ۱۳۶۲ق. به تعلیم و تربیت طلاب و فضلا در مقطع درس خارج فقه و اصول مشغول شد.

۴ - اساتید

---

سید یحیی در عمر خود از محضر اساتیدی بهره برده است:

۴.۱ - در یزد

۱. آقا میرزا سید احمد مدرس (۱۲۹۵-۱۳۸۸ق) در حالات وی آورده‌اند:
«ایشان عالمی عامل، فقیهی پارسا و مدرسی کوشا و انسانی قانع بود که هیچ گاه در طول عمر بابرکتش دست از ادای وظیفه شرعی بر نمی‌داشت. اخلاق نیک و پشتکار و نظمِ ایشان در برنامه‌های زندگی از ویژگی‌های بارز این عالم فرهیخته است. این عالمِ متقی، بیشتر عمر خود را با تنگی معاش سپری کرد و در زمان وسعت هیچ‌گاه قناعت را فراموش نکرد.»
۲. آقا سید مرتضی مدرسی معروف به «شیخ مرتضی» (۱۳۳۳ق)؛ آیت اللّه مرعشی نجفی (رحمةالله) در توصیف این عالم می‌نویسد:
«در تمامی علوم عقلی و نقلی، علاّمه بود. افزون بر آن صاحب اخلاقی پسندیده، سخاوتی ریشه‌دار، نامی نیک، بلند آوازه، ادبی چشمگیر، درکی قوی،‌ اندیشه‌ای سلیم و دقتی ژرف بود و تعجبی نیست؛ چرا که وی از خاندانی علوی است.»
آقا سید مرتضی به سبب همانندی‌های فراوانش به شیخ مرتضی انصاری، (۱۲۱۴-۱۲۸۱ق)، به «شیخ مرتضی» معروف بود.
برخی از تالیفات وی چنین است:
مناهجُ السّویّه فی تحرّی العلوم المهمه النظریه؛ مفتاح البیان فی النحو؛ کتاب فی الاصول؛ کتاب فی الفقه و کتاب فی الکلام.
۳. آقای سید حسین مدرّس باغ گندمی (۱۲۷۰-۱۳۶۶ق) («باغ گندم» نام محله‌ای است در یزد) ایشان از شاگردان آیت اللّه العظمی سید محمدکاظم طباطبایی یزدی است.
در احوال وی آمده است:
«وی شخصی دقیق و در استنباط سخت باریک‌بین بود، از زخارف دنیوی کمتر بهره می‌گرفت. روح و جسمش در گرو معنویات و مطالعه و در طهارت و پیراستگی زبانزد بود.»
۴. آقا سید علیرضا حایری.

۴.۲ - در قم

سید یحیی در شهر قم از آیات عظام عصر خویش مثل عالمان ذیل استفاده کرد:
۱. آیت اللّه العظمی حاج شیخ عبدالکریم حایری یزدی (۱۲۷۶-۱۳۵۵ق)؛ وی همان مجدّد حوزه علمیه قم است.
از جمله تالیفات ایشان است: دُرر الفوائدِ فی الاصول؛ کتاب الرضاعِ؛ کتاب الصلاه؛ کتاب المواریثِ؛ کتاب النکاح و..
۲. آیت اللّه آقا سید علی یثربی کاشانی (۱۳۱۱-۱۳۷۹ق)؛ وی از شاگردان سید ابوالحسن اصفهانی (۱۲۸۴-۱۳۶۵ق) و سید محمدکاظم یزدی (۱۲۴۸-۱۳۳۷ق) و آقا ضیاءالدین عراقی (متوفای ۱۳۶۱ق) و میرزا حسین نائینی (۱۲۷۶-۱۳۵۵ق) است.
وی استاد امام خمینی (قدس‌سره) و آیت اللّه آقا سید محمد یزدی معروف به «داماد» (۱۳۸۸ق) و آیت اللّه مرعشی نجفی و آیت اللّه میرزا‌ هاشم آملی است.
در حالات ایشان آمده است:
«وقتی دانشمندان و فضلا به دیدارشان می‌شتافتند، غالباً او را با خادم منزل اشتباه می‌گرفتند؛ زیرا ایشان با شب کلاه و قبای ساده‌ای مراجعین را می‌پذیرفت؛ این روحیه بود که به طلاب و دانشمندان مجال و جرات بحث می‌داد. به حدّی مردمی زندگی می‌کرد که ارباب رجوع بدون هیچ مانع برای رفع مشکلات، حتی مشکلات خانوادگی‌شان به ایشان مراجعه می‌نمودند و چه بسا توقّع نوشتن دعا و یا خواندن اذان بگوش نوزادان خود را از ایشان داشتند.»
۳. آقا سید محمد حجّت کوه کمره‌ای (۱۳۱۰-۱۳۷۲ق)
از جمله تالیفات وی است: رساله الاستصحاب؛ البیع؛ حاشیه الکفایه؛ رساله الصلوه؛ رساله الوقت و لَوامِعُ الاَنوارِ الغَرویهِ فی مُرسلات الآثارِ النبویه.
۴. آقا سید محمدتقی خوانساری (۱۳۰۵-۱۳۷۱ق)
۵. آقا میرزا محمد همدانی درجزینی (۱۳۱۵-۱۳۶۵ق)؛ وی از شاگردان مرحوم حایری یزدی و مورد وثوق کامل ایشان بود. از ویژگی‌های بارز درس مرحوم همدانی، خوش بیانی و شیرین زبانی بی‌حد و حصر او بود. ایشان صاحب «رساله علی الید» می‌باشد.

۴.۳ - در عتبات

اساتید آیت الله مدرسی در عتبات عالیات، عبارتند از حضرات آیات عظام:
۱. آقا ضیاء‌الدین عراقی (متوفای ۱۳۶۱ق)؛ از شاگردان آخوند ملا محمدکاظم خراسانی و حوزه درس فقه و اصول او محل استفاده علمای برجسته عرب و عجم بود. در لطافت بیان و روانی زبان، گوی سبقت را از دیگران ربوده بود. وی صاحب «مقالات الاصول» و «شرح تبصره علامه» می‌باشد.
۲. مرجع تقلید شیعیان، آقا سید ابوالحسن اصفهانی (۱۳۸۴- ۱۳۶۵ق)؛ در حالات وی آمده است:
«از خطاهای مردم می‌گذشت و در حفظ آبروی آنها می‌کوشید. به مردم بذل و بخشش می‌کرد. در حین بخشش، آنها را راهنمایی می‌کرد که منحرف نشوند و پیش همه کس حاجت نبرند تا دست ردّ به سینه‌شان نزنند.»
۳. آقا میرزا حسین نائینی (۱۲۷۶-۱۳۵۵ق) وی از عالمان برجسته و فقهای عصر و از شاگردان سید محمد مدرس، در زمان حاج میرزا محمدحسن میرزای شیرازی و مرجع تقلید بسیاری از مردم شیعه در بلاد اسلامی مختلف بود.
از جمله تالیفات او: «تنبیه الامه و تنزیه الملّه فی لزوم مشروطیّه الدوله» و «المنتخبه لتقلیل الظلم علی افراد الامّه» است که در اوایل نهضت ملی مشروطیت ایران و به فارسی نوشته است.

۵ - شاگردان

---

بنا به نقل فرزند آیت اللّه مدرسی، ایشان چند دوره خارج «مکاسب»، که عادت مراجع بر آن است، و سپس خارج کتاب عروه الوثقی اثر آیت اللّه طباطبایی یزدی (رحمةالله) را تدریس کرده است. تدریس خارج اصول هم بر اساس نوشته‌های خودشان بوده است.
در محضر این سید بزرگوار عالمانی چند پرورش یافته‌اند؛ از جمله آیات عظام و حجج اسلام:
۱. حاج سید علی حسینی خامنه‌ای (حفظه‌اللّه‌تعالی): ایشان رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران می‌باشد. آیت اللّه خامنه‌ای مرجع تقلید بسیاری در داخل و خارج ایران است.
۲. حاج شیخ حسین وحید خراسانی: وی هم‌اکنون (۱۳۸۰ش) از مراجع تقلید شیعه به شمار می‌رود.
۳. حاج سید عباس خاتم یزدی: از جمله نمایندگان مجلس خبرگان رهبری و منتخب مردم استان یزد و عضو دفتر مقام معظم رهبری بود. از حوزه درسی وی طلاب و فضلا بهره می‌بردند. وی در شهریور ۱۳۸۰ش. دار فانی را وداع گفت و جنازه‌اش با احترام فراوان در تهران و یزد و قم تشییع شد و پس از نماز، که به امامت آیت اللّه بهجت برگزار شد، در حرم حضرت معصومه (علیهاالسلام) دفن گردید.
۴. حاج سید محمد روحانی.
۵. سید رضا خلخالی: وی از فضلا و علمای حوزه علمیه نجف و امام جماعت رواق مطهر حضرت امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) بوده. ایشان از شاگردان آیت اللّه خویی (رحمةالله) بوده و تقریرات درسی حج آیت اللّه خویی در پنج جلد، از تالیفات ایشان است.
۶. سید صادق خلخالی (رحمةالله): وی از شاگردان برجسته آیت اللّه خویی و نیز از فضلای حوزه علمیه نجف به شمار می‌رفت و امامت جماعت یکی از مساجد تهران را برعهده داشت. پدر وی آیت اللّه حاج سید علی خلخالی، امام جماعت رواق حضرت علی (علیه‌السّلام) بود.
۷. آقا سید علی فانی اصفهانی: زندگی‌نامه ایشان در جلد پنجم «ستارگان حرم» به چاپ رسیده است.
۸. سید محمدرضا میبدی: وی از علمای مبرز گرگان است که هم اکنون مدرسه علمیه سردار زیر نظر ایشان اداره می‌شود.
۹. سید محمدرضا اصفهانی: از علمای تهران و امام جماعت بعضی از مساجد معروف بود. وی فرزند آیت اللّه حاج سید حسین اصفهانی، داماد آیت اللّه العظمی آقا سید ابوالحسن اصفهانی می‌باشد.
۱۰ و ۱۱. حاج سید محمدعلی و حاج سید عباس؛ دو فرزند ایشان هستند، که حاج سید محمدعلی مدرسی در آبان ماه ۱۳۸۰ در قم دار فانی را وداع گفت.
۱۲. سید غلامرضا واعظی (رحمةالله): داماد ایشان و از علما و مدرّسین حوزه‌های علمیه نجف و قم بود. وی از شاگردان خاص آیت اللّه حاج سید محمود شاهرودی (رحمةالله) بود و تقریرات درس ایشان را بر عهده داشت.
۱۳. سید محمدباقر مدرسی ثانوی: داماد ایشان و از فضلا و مدرّسین حوزه علمیه نجف اشرف و از شاگردان آیت اللّه سید محمود شاهرودی (رحمةالله) بود و اجازه اجتهاد هم از ایشان داشت. بعد از آن به یزد رفته، در مسجد ریگ و برخوردار به اقامه جماعت و بیان احکام می‌پرداخت. آن مرحوم مورد علاقه دو چهره علمی نامور یزد آقایان: سید علی محمد وزیری و حاج شیخ غلامرضا یزدی و جمیع مردم یزد بود.
۱۴. حاج آقای رودباری: وی هم از فضلا و مدرسین حوزه نجف بود.
۱۵. آقای شیخ محمد رحمتی سیرجانی: از علمای حوزه علمیه نجف و از شاگردان آیت اللّه شاهرودی (رحمةالله) و آیت اللّه سید حسین حمامی بود. وی در محضر آیت اللّه مدرسی زاده به کمال علمی نایل شد.
۱۶. آقای شیخ محمد ربانی بیرجندی: وی که شخصیتی فاضل و ارجمند در حوزه نجف به شمار می‌رفت، از شاگردان آیت اللّه شاهرودی (رحمةالله) بود. او بعد از تکمیل دروس در نجف، به بیرجند کوچ کرد.
۱۷. آقای شیخ مراد علی زابلی: از علمای برجسته و نامدار نجف بود.
۱۸. شیخ مهدی احمدی شاهرودی: از فضلای حوزه علمیه نجف و از شاگردان آیت اللّه خویی بود که در تهران اقامه جماعت می‌کرد و در اثر تصادف وفات نمود.
۱۹. شیخ حیدر علی یزدی (رحمةالله): وی از علما و فضلای نجف بود که بعد از بازگشت از نجف، در کرج مشغول تبلیغ و اقامه جماعت و تدریس در حوزه شد.
۲۰. شیخ محمد غروی قزوینی: از علما و فضلا و مدرسین حوزه علمیه نجف و قم بود.
۲۱. سید حبیب‌اللّه طاهری گرگانی: از علما و فضلای نجف به شمار می‌رفت.
۲۲. شیخ مرتضی ناطق یزدی: از فضلا و در تهران مشغول ترویج دین بود.
۲۳. شیخ محمد نجفی افغانی (رحمةالله): از فضلای حوزه علمیه نجف بود.
۲۴. سید هادی عرب (رحمةالله): از فضلای حوزه و بسیار اهل دقت و تحقیق در درس بود.
۲۵. شیخ عبداللّه فقیهی بروجردی (رحمةالله): از علمای نجف اشرف و قم بود. وی در حیاتش خدمات ارزنده‌ای مثل احداث «کلینیک شبانه روزی قرآن و عترت» انجام داده است.
۲۶. سید مهدی روحانی: از علمای برجسته قم و عضو مجلس خبرگان بود و در سال ۱۳۸۰ درگذشت.
۲۷. سید عباس اعتمادی کاشانی (رحمةالله): از فضلای نجف و از علما و مروّجین دین در کاشان بود.
۲۸. سید محمد کلانتر خوزستانی (رحمةالله): از علما و بزرگان و مدرسین نجف اشرف بوده و مدیر مدرسه «جامعه النجف الاشرف» و صاحب تعلیقه ده جلدی بر «شرح لمعه» و تعلیقه بر «مکاسب» شیخ انصاری و شرح مختصر بر «کفایه» بود. او نقش زیادی در طلاکاری درهای حرم حضرت علی (علیه‌السّلام) داشت.
۲۹. سید علاء‌الدین بحرالعلوم: از علمای نجف اشرف و امام جماعت رواق حضرت علی (علیه‌السّلام) بود.
۳۰. شیخ حبیب ساوجی (رحمةالله): وی نیز از فضلای نجف و در تهران اقامه جماعت داشت.
۳۱. آقای شیخ حسین دولت آبادی اصفهانی (رحمةالله): از علمای نجف و از مدرسین و مبلغین دین در اصفهان بوده و کتابی پنج جلدی در شرح «کفایه» نگاشته است.
۳۲ و ۳۳. سید کاظم و سید مهدی رفسنجانی، معروف به «اخوان مرعشی»؛ این دو برادر در ابتدای ورود به حوزه نجف مدتی شاگرد آیت اللّه مدرسی زاده بوده‌اند.
۳۴ و ۳۵. شیخ محمد و شیخ عباس دشتی: از علما و مدرسین نجف و قم بودند.
۳۶. شیخ باقر تهرانی (رحمةالله): وی از علمای نجف بود که در درس آیت اللّه شاهرودی هم حاضر می‌شد.
۳۷. حاج شیخ حسن قاضی یزدی: از فضلای حوزه‌های علمیه نجف و قم بود.
۳۸. سید جعفر کریمی: از علمای حوزه علمیه قم است.
۳۹. سید مصطفی مصطفوی کاشانی: از علمای نجف بود.

۶ - آثار

---

آیت اللّه مدرسی زاده، در عمر خود علاوه بر تدریس و تربیت طلاب، تالیفات گرانبهایی هم به یادگار گذاشته است که برخی از آنها عبارتند از:
۱. قاعده لاضرر؛
۲. مُنجّزات مریض؛
۳. تقریرات درس اصول مرحوم آقا ضیاء عراقی؛
۴. تقریرات درس بیع مرحوم نایینی؛
۵. اجتهاد و تقلید؛
۶. رساله‌هایی در ابواب مختلف فقه؛
۷. حاشیه توضیح المسایل که به چاپ رسیده است؛
۸. رساله علمیه، به نام «انیس الموحّدین» که به چاپ رسیده است؛
۹. حاشیه عروه الوثقی؛
۱۰. (تقریرات) «جوائز سلطان» که به قلم فرزندش، آیت اللّه حاج سید عباس مدرسی زاده یزدی، به تحریر درآمده است؛
۱۱. کتاب زکات؛
۱۲. تقریرات اصول و فقه که به قلم فرزندان ایشان (سید عباس و سید محمدعلی) و داماد ایشان سید غلامرضا واعظی است.

۷ - از نگاه بزرگان

---

آیت اللّه میرزا‌ هاشم آملی در مورد موقعیت علمی ایشان در تدریس خارج فقه و اصول، گفته است: «آقای مدرسی، محقق عراقی (آقا ضیاء) دوم است.»
آیت اللّه سید جعفر مرعشی نقل کرده است: «خدمت مرحوم آیت اللّه سید ابوالحسن اصفهانی بودم که جماعتی از یزد خدمت ایشان آمدند و عرض کردند که ما از یزد آمده‌ایم تا از وجود شما استفاده کنیم. آیت اللّه اصفهانی فرمودند که آقای سید یحیی مدرسی یزدی هستند دیگر احتیاج به آمدن منزل ما نبود. این سخن دلالت بر عظمت و شان علمی و اخلاقی آیت اللّه مدرسی زاده می‌کند.»
آیت اللّه شیخ محمدرضا مظفر می‌فرمودند: «مرجع، آیت اللّه سید یحیی مدرسی یزدی است که همه جهات علم و تقوا و زهد و بزرگی در او جمع است.»
آیت اللّه شیخ حسین وحید خراسانی، که حدود چهل سال قبل در تهران برای یزدی‌ها منبر می‌رفتند، می‌فرمودند: «آقای مدرسی یزدی دارای فضل و علم و شایسته مرجعیت است.»
آیت اللّه سید عبدالکریم کشمیری می‌فرمودند: «آیت اللّه مدرسی یزدی آنچه در سینه داشت از علم و فضل و معرفت و عرفان بیش از آن بود که بر زبانش جاری بود.»

۸ - ویژگی‌ها

---

سید یحیی در زندگی سراسر درس خود، ویژگی‌هایی داشت که هر یکی از این ویژگی‌ها می‌تواند الگوی ما در عرصه‌های مختلف زندگی باشد:

۸.۱ - استفاده از تعطیلات

آیت اللّه مدرسی، علاوه بر ایام درسی حوزه، در ایام تعطیلی هم دست از تلاش بر نمی‌داشت. لذا در این ایام به طلاب و فضلا علم هیئت و قواعد فقهیه را می‌آموخت.

۸.۲ - همراهی با نهضت امام

وقتی که امام خمینی (قدس‌سره) در ایران، قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ ش را پایه‌ریزی کرد، یکی از کسانی که در نجف اشرف ایشان را تایید و همراهی می‌کرد، آیت اللّه مدرسی بود. وی با تلگراف‌ها و پیام‌هایش همراهی خود را با امام در این قیام اعلام می‌نمود و در جلسه‌هایی که در نجف برپا می‌شد، شرکت می‌کرد. انس وی با امام خمینی به حدی بود که وقتی امام به نجف می‌رفتند، به منزل وی رفته، از زحمات او قدردانی می‌کردند.

۸.۳ - اقامه نماز جماعت

مجلس درس آیت الله مدرسی در مسجدی به نام مسجد ملاّ کتّاب، نزدیک حرم مطهر حضرت علی (علیه‌السّلام) بود و طلاب و فضلا بعد از درس، نماز جماعت ظهر و شب را به امامت آیت اللّه مدرسی در صحن مطهر حضرت علی (علیه‌السّلام) مقابل درب طوسی، که مقابل مقبره آیت اللّه سید محمدکاظم یزدی بود، اقامه می‌کردند.

۸.۴ - نبوغ علمی

مراتب علمی آیت اللّه مدرسی به حدی بود که هنگام سفر به نجف، به درجه اجتهاد نایل شده بود، چنان‌که نقل شده است وقتی که آیت اللّه حائری از عزم ایشان برای خروج از قم به نجف خبردار شد به ایشان فرمودند: باید در این سفر نماز را تمام بخوانی (کنایه از این که باید در قم بمانی و احتیاجی به سفر نداری، چرا که به مرتبه بالای علم و اجتهاد رسیده‌ای).

۸.۵ - عفو و گذشت

اگر شخصی به ایشان بی‌احترامی و جسارتی می‌کرد یا حرف ناروایی می‌زد، ایشان با خنده و خوشرویی حرف او را نشنیده می‌گرفت و از او می‌گذشت.

۸.۶ - حفظ آبروی اشخاص

وی در حفظ آبروی مردم و طلاب کوشش می‌کرد و اگر می‌خواست پول و یا چیز دیگری به شخصی بدهد طوری می‌داد که هیچ کس متوجه نشود.

۸.۷ - زهد و تقوا

مدرسی زاده، عالمی زاهد و باتقوا بود. همه زندگی وی نشان می‌داد، اصلاً دلبسته دنیا و مادیات نیست. در حالات ایشان آمده:
بعضی‌ها به او می‌گفتند: همه هدایایی که به شما می‌دهند و اموال شخصی خود را، به طلاب ندهید، بلکه مقداری از آن را برای بچه‌های خود باقی بگذارید. ایشان در جواب می‌فرمود: بچه‌های من از دو حال خارج نیستند: یا آدم‌های خوب و با تقوا هستند و یا آدم‌های ناشایست و بدکردار. اگر فرزندان خوبی باشند، همان‌طوری که خدا به من این مقام و این مال را داده، به آنها هم می‌دهد و مورد لطف و مرحمت خود قرار می‌دهد، ولی اگر فرزندان ناصالحی باشند و من مالی باقی بگذارم، اعانت بر گناه کرده‌ام و من هیچ وقت این کار را نمی‌کنم.
ایشان در مصرف وجوه شرعی، تربیت و پرورش طلبه و مجتهدسازی را اولویت می‌دادند و خودشان مدرسه یا مسجد یا حسینیه‌ای احداث ننموده‌اند اگرچه اجازه‌هایی از ایشان گرفته می‌شد که در بعضی از شهرها مساجد یا مدارسی بنا یا ترمیم شود.

۸.۸ - علاقه به اهل بیت

ایشان علاقه خاصی به اهل بیت عصمت و طهارت داشت. در ایام ولادت و شهادت ائمه (علیهم‌السّلام) در منزل خود مراسمی برپا می‌کرد و مداحان، به مداحی و مرثیه‌سرایی اهل بیت می‌پرداختند.

۸.۹ - توصیه به خودسازی

ایشان گاهی توصیه‌هایی سازنده می‌کرد؛ از جمله می‌فرمود: «راهی بین خود و خدای خود باز گذارید و تمام راه‌ها را نبندید.»

۸.۱۰ - مردم‌داری

با تمام مردم و اقوام، خصوصاً با فقرا و طبقه پایین، خوش برخورد بود، از باب نمونه: شخصی مجلسی ترتیب داد و ایشان را برای ناهار دعوت کرد. وقتی ایشان وارد مجلس شد، سفره پهن بود و جماعتی از مردم مشغول غذا خوردن بودند، ایشان بلافاصله پس از ورود، پهلوی همان‌ها نشست و سرِ همان سفره مشغول غذا خوردن شد و با برخورد نیک خود، آنها را مجذوب خود کرد.

۹ - همسر و فرزندان

---

مدرسی زاده در نجف اشرف با بی بی فاطمه (دختر حجت الاسلام و المسلمین حاج میرزا سید محمد (۱۳۰۴-۱۳۸۵ق)، فرزند آیت اللّه آقا میرزا محمدعلی مدرسی لب خندقی از مجاورین نجف) ازدواج نمود. حاصل این ازدواج دو پسر و پنج دختر به قرار ذیل است:
۱. آیت اللّه حاج سید محمدعلی مدرسی زاده یزدی (رحمةالله) که از علما و مدرسین حوزه نجف و قم بوده و دارای تالیفاتی در فقه می‌باشد.
۲. آیت اللّه حاج سید عباس مدرسی زاده یزدی که از علما و مدرسین نجف و قم می‌باشد و تالیفاتی در اصول و فقه دارد.
۳. بی بی ربابه مدرسی زاده، همسر مرحوم آیت اللّه حاج سید محمدباقر مدرسی ثانوی، از علمای یزد است.
۴. بی بی صدیقه مدرسی زاده، همسر مرحوم آیت اللّه سید غلامرضا واعظی قائنی است. آیت اللّه واعظی از علما و مدرسین حوزه علمیه نجف و قم بود.
۵. بی بی بتول مدرسی زاده، همسر حجت الاسلام و المسلمین حاج سید محمدعلی ربانی است. وی از علما و مدرسین نجف بود.
۶. بی بی بلقیس مدرسی زاده، همسر حجت الاسلام و المسلمین حاج سید فضل‌اللّه عمادی قمی (رحمةالله) است. وی هم از مدرسین حوزه نجف بود.
۷. بی بی بهجت مدرسی زاده، همسر حجت الاسلام و المسلمین حاج سید محمدجواد رکنی است. ایشان از علمای نجف و قم به شمار می‌آید.

۱۰ - وفات و مکان دفن

---

آیت الله سید یحیی مدرسی زاده یزدی، پس از عمری، سرانجام در شب دوشنبه شانزدهم صفر ۱۳۸۳ق (۱۷ تیر ۱۳۴۲ ش) در سن ۶۲ سالگی _ هنگامی که برای معالجه به ایران باز می‌گشت _ در شهر کِرِنْد، بر اثر ناراحتی شدید قلبی به دیدار معبود شتافت. پیکرش را پس از انتقال به شهر مقدس قم، با تجلیل فراوان، در قبرستان شیخان به خاک سپردند.

۱۱ - پانویس

---